Ενα ταξίδι για λίγους

Αγαπητοί φίλοι,

Οπως βλέπετε αλλάζω πολιτική σχετικά με τα σχόλια στο μπλογκ, επειδή κάποιοι ανώνυμοι καταχράσθηκαν της πλήρους ανωνυμίας. Στο μέλλον μόνο με ονοματεπώνυμο μπλόγκ μπορεί να καταθέτει κάποιος την άποψή του.

Σήμερα φιλοξενώ κριτική για το βιβλίο του Χρήστου Αστερίου «Το Ταξίδι του Ιάσονα Ρέμβη», το οποίο έγινε δεκτό με ωσαννά απο την κοινότητα των βιβλιανθρώπων. Δεν κατόρθωσε να κάνει πορεία στα ευπώλητα, αλλά σίγουρα κέρδισε κριτικές δάφνες στην παρέα του «κλειστού άστεως». Αλλωστε δανεικά είναι αυτά.

Οσον αφορά στη συμπαράσταση της Αμάντας απο το φίλο Reader, πιστεύω πως υπερβάλλει. Εκαστος είναι υπόλογος των πράξεών του και καλείται να απαντήσει ο ίδιος στις αντεπιθέσεις των ανωνύμων. Αλλωστε, αυτό είναι εν τέλει το παιχνίδι. Να είσαι δυνατό παιδί ανάμεσα στα «άτακτα» παιδιά!

Τέλος, με την προτροπή της Εαρινής Συμφωνίας και άλλων φίλων του μπλόγκ πρόσθεσα μια μίνι λίστα με βιβλία που δεν είχαν περιληφθεί εξ αρχής στην ψηφοφορία. Είστε προσκεκλημένοι να ψηφίζετε τα αγαπημένα σας βιβλία σε αυτό το πολλυσυλλεκτικό και ανοικτό μπλόγκ για να βγεί το σημοφιλέστερο του 2006 ανάμεσα στους κατοίκους της μπλογκόσφαιρας.

Καλή ανάγνωση

Το κατοικίδιο



Το ταξίδι του Ιάσονα Ρέμβη
Ταξίδι στα βάθη της ψυχής

Χρήστος Αστερίου, Το ταξίδι του Ιάσονα Ρέμβη, εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2006, σ. 258

Του Δημήτρη Μαμαλούκα

Ο ελληνοαυστραλός ζωγράφος Ιάσονας Ρέμβης μετά από ένα σοβαρό αυτοκινητικό ατύχημα αλλάζει εντελώς ως άνθρωπος και αναθεωρεί όλη του τη ζωή. Απαρνιέται τη μέχρι τότε καλλιτεχνική του πορεία κι αποφασίζει να γυρίσει στην Αθήνα για να βρει τα ίχνη της παιδικής του ηλικίας, όπως και τις όποιες μνήμες από τη μητέρα του που πέθανε όταν εκείνος ήταν πέντε χρόνων.
Ο ήρωας του βιβλίου θα περιπλανηθεί στη σύγχρονη Αθήνα και θα καταφέρει όχι μόνο να βρει το πατρικό του σπίτι σχεδόν ανέγγιχτο από το χρόνο, σχεδόν στην ίδια κατάσταση όπως το είχε αφήσει παιδάκι πριν μεταναστεύσει με τον πατέρα του στη μακρινή ήπειρο, αλλά και να νοικιάσει και να μείνει στο ίδιο ακριβώς διαμέρισμα.
Ήδη από τα λίγα αυτά στοιχεία ο συγγραφέας Χρήστος Αστερίου μας βάζει σε μια μυστηριώδη και αλλόκοτη ατμόσφαιρα που αρέσκεται να δημιουργεί. Πράγματι οι περιγραφές και οι σελίδες που ακολουθούν τροφοδοτούν συνεχώς το περίεργο κλίμα. Όλη η μικρή πολυκατοικία μοιάζει εγκαταλελειμμένη, το ασανσέρ δεν λειτουργεί, απ’ την άλλη όμως θέρμανση υπάρχει και το κυριότερο: κάποιος μένει στο από πάνω διαμέρισμα. Μια ηλικιωμένη, πρώην ντίβα της όπερας που ζει ολομόναχη κουβαλώντας το ασήκωτο βάρος του χαμού του παιδιού της.
Ο Ρέμβης θα γνωριστεί με την ηλικιωμένη προσπαθώντας να βρει την άκρη του νήματος σχετικά με τη μητέρα του και ταυτόχρονα να ξανακερδίσει την πίστη στον εαυτό του, την τέχνη την οποία υπηρετούσε μέχρι πρότινος, αλλά και την ίδια τη ζωή.
Ο Αστερίου υπογράφει ένα σύγχρονο μυθιστόρημα (;) (σαν υπότιτλος αναγράφεται Μια αληθινή ιστορία) προσπαθώντας να πρωτοτυπήσει μ’ ένα μοντέρνο στήσιμο. Όχι απλώς μια πρωτοπρόσωπη αφήγηση, αλλά και επιστολές, σελίδες ημερολογίου, δημοσιεύματα του Τύπου, ακόμα και φωτογραφίες παρατίθενται για να οδηγήσουν τον αναγνώστη στη λύση του όποιου μυστηρίου, αλλά και στην κατανόηση της αινιγματικής ιστορίας.
Από τις πρώτες σελίδες γίνεται κατανοητό πως το ταξίδι του Ρέμβη στην Αθήνα είναι πρωτίστως αυτογνωσίας. Η αλλαγή που συντελείται στον ήρωα είναι ολοκληρωτική. Ο Ρέμβης δεν αλλάζει μόνο ήπειρο, αλλά και συνήθειες, συμπεριφορές. Ουσιαστικά πετάει από πάνω του οτιδήποτε του θυμίζει τον προηγούμενό του εαυτό, μαζί και την επιτυχημένη καριέρα του. Στη συνέχεια, περίπου στη μέση του βιβλίου, ο συγγραφέας μετακινεί το κέντρο του ενδιαφέροντος από τον Ρέμβη στην ηλικιωμένη ένοικο της πολυκατοικίας αφιερώνοντας της πολλές σελίδες και δίνοντας της ίσως μεγαλύτερο βάρος απ’ όσο θα έπρεπε, μέχρι να ξαναγυρίσει στον ψυχισμό του ζωγράφου και στο τέλος του βιβλίου.
Αναμφισβήτητα ένα από τα μεγάλα όπλα του Αστερίου είναι η γλώσσα που χρησιμοποιεί. Όμορφη, καλαίσθητη, συμπαγής, είναι στιγμές που πραγματικά χαίρεσαι να τη διαβάζεις. Εδώ, στη μεγάλη φόρμα έκφρασης, είχε την ευκαιρία να τη χρησιμοποιήσει ακόμα πιο άνετα. Δυστυχώς όμως, ενώ στο μεγαλύτερο μέρος του κειμένου κινήθηκε αριστοτεχνικά, δεν απέφυγε κάποιες υπερβολικά λεπτομερείς περιγραφές που κουράζουν. Ίσως παρασύρθηκε από τη θέληση -την εμμονή;- να σμιλέψει όλο και πιο πολύ τη γλώσσα.
Ακολουθούν συμβολισμοί που μπλέκονται με το ρεαλιστικό επίπεδο και συνεχείς ανατροπές που δημιουργούν την περίεργη ατμόσφαιρα μυστηρίου που θυμίζει πολύ τα διηγήματα του πρώτου –έξοχου- βιβλίου του συγγραφέα (Το γυμνό της σώμα κι άλλες παράξενες ιστορίες, Πατάκης, 2003). Αυτό το μυστηριακό κλίμα του αβέβαιου, του τίποτα δεν πρέπει να λαμβάνεται ως σίγουρο, σηματοδοτεί κατά τη γνώμη μου το πολύ προσωπικό (και γοητευτικό) στυλ του Αστερίου.
Όσο για τις πολύπλευρες τεχνικές αφήγησης πιστεύω ότι είναι λίγο περισσότερες απ’ όσες το κείμενο –και το μέγεθος του βιβλίου- θα είχε πραγματικά ανάγκη. Τα ημερολόγια, οι φωτογραφίες και τα δημοσιεύματα λειτουργούν ανάποδα στην εσωτερικότητα και στο μεγάλο υπαρξιακό βάθος του χαρακτήρα του ίδιου του βιβλίου.
Αναμφισβήτητα ο Χρηστος Αστερίου ετοίμασε προσεχτικά το βιβλίο του δίνοντας γι’ άλλη μια φορά ένα σύνολο που έλκει έντονα τον αναγνώστη, σχεδόν μ’ έναν αλλόκοτο τρόπο σαν αυτό που ζουν και κινούνται οι ήρωές του.


Δημοσιεύτηκε στη Κυριακάτικη Αυγή (11-2-2007)

Νες καφέ με γάλα: Αστερίου
Χρ. Αστερίου, Το ταξίδι του Ιάσονα Ρέμβη

Τον περίμενα πιο δυνατό. Μετά την πρώτη του εμφάνιση με τη συλλογή διηγημάτων “Το γυμνό της σώμα και άλλες παράξενες ιστορίες” (2003), ο Χρήστος Αστερίου εμφανίζεται τώρα με μυθιστόρημα: Ο ζωγράφος Ιάσονας Ρέμβης επιστρέφει από την Αυστραλία στην Ελλάδα, για να αναζητήσει τα ίχνη της οικογένειάς του και να κάνει το εφαλτήριο βήμα προς την απογείωση της τέχνης του. Συναντά μια γηραιά κυρία, διάσημη άλλοτε σοπράνο της όπερας, που έχει χάσει το γιο της από τότε που ο τελευταίος ήταν 5 ετών. Η υπόθεση δεν έχει κανένα βάθος, ούτε καν μια αυτοαναφορική κατάβαση στην ψυχή του καλλιτέχνη και στους τρόπους με τους οποίους θα δώσει ώθηση στο ταλέντο του. Ένα τέχνασμα του τέλους δεν σώζει την κατάσταση.
Κατά τη γνώμη μου, δύο βασικά μειονεκτήματα συναντά ο αναγνώστης στο βιβλίο. Αφενός, το ύφος του νεαρού συγγραφέα δεν προσαρμόζεται στις απαιτήσεις κάθε προσώπου ή κατάστασης: π.χ. η πορεία του Ρέμβη προς το χειρουργείο δίνεται πολύ πιο νωθρά απ’ ό,τι θα έπρεπε (βλ. την κατάσταση παραζάλης, όπως την σκιαγραφεί έξοχα στο κατά τ’ άλλα μέτριο βιβλίο του “Νυχτερινή διαδρομή” ο Μ. Μιχαηλίδης) ή το ύφος μιας επιστολής του δεν έχει καθόλου ή έχει ελάχιστο προσωπικό χρώμα. Αφετέρου, τα επιμέρους συμβάντα δεν οδηγούν με κορύφωση στο επιθυμητό αποτέλεσμα, καθώς τα γεγονότα καρκινοβατούν χωρίς σύνδεση και κλιμάκωση.
Βιβλιοκαφέ

Πατριάρχης Φώτιος
15.2.2007