Thursday, October 25, 2007

Δε θα ξαναρωτήσω το μπαμπά

Φρυκτωρίες
Θέμα Βιβλία - κριτική

Κυριακή Φραντζή

Το βιβλίο της Αγγελικής Στρατηγοπούλου «Δε θα ξαναρωτήσω το μπαμπά» κυκλοφόρησε το Σεπτέμβριο του 2006 από τις εκδόσεις Μελάνι। Η συγγραφέας ζει στην Αθήνα και είναι Υπεύθυνη Ανάπτυξης στη Στοά του Βιβλίου. Το απόσπασμα που δημοσιεύεται με ευγενική παραχώρησή της, χρησιμοποιείται ως υλικό για τη διδάσκουσα για το θέμα της μετανάστευσης ως εκτοπισμού/αυτοεκτοπισμού εντός και εκτός εθνικών και άλλων συνόρων.

Τα κομμάτια μου βρίσκονται παντού। Διάσπαρτα σα φήμες. Συχνά τα συγκεντρώνω για να τα συμβουλέψω. Μετά τα αφήνω να φύγουν πάλι. Μερικές φορές κάποια έρχονται μόνα τους. Λέω αυτά είναι της Ελλάδας. Ήρθαν για να μείνουν. Και φεύγω εγώ.Κάποτε καιγόμουνα τέλεια. Είχα μάθει να καίγομαι χωρίς κατάλοιπα. Δεν άφηνα ίχνη. Δεν λέρωνα την Ελλάδα. Την άφηνα καθαρή να κάνει ό,τι θέλει. Η φωνή μου καιγόταν κι αυτή και δε μιλούσε καμιά γλώσσα. Ούτε καν εκείνη που καταλάβαινα μόνο εγώ. Aλλοι δεν καίγονταν. Βρόμιζαν τα νερά ξεδιψώντας και έτρωγαν τα αποφάγια που τους πέταγαν. Η Ελλάδα ξεχνούσε κι αυτούς που καίγονταν κι αυτούς που λέρωναν. Θυμόταν μόνο χρονολογίες και ονόματα χωρίς επίθετα που επαναλάμβανε αδιάκοπα στα γεράματά της. Σκέφτομαι πως αν γεράσω, μπορεί κι εγώ να επαναλαμβάνω αδιάκοπα το όνομά της, χωρίς επίθετο. Όμως τώρα πρέπει να την ξυπνήσω. Φτάνει η ησυχία! Να την ξυπνήσω με τσιριχτές φωνές και μαχαιροπήρουνα να κροταλίζουν στο νεροχύτη. Και το νερό να τρέχει. Μόνο για μένα. Να τρέχει και να ξεχειλίζω.

Όσο για τα κομμάτια μου που βρίσκονται σκόρπια εδώ κι εκεί, αυτά δεν ανήκουν πουθενά। Αν το μάθει η Ελλάδα μπορεί να μου τα πάρει και δε θέλω. Μπορεί να τα κάνει χρονολογίες ή να τα βάλει να κλαίνε σε επιτάφιους. Μπορεί ακόμα να τα στείλει να πολεμήσουν στην Περσία, έτσι που τα'χει χαμένα. Όμως είμαι η μάνα τους και έχω τον έλεγχο. Είμαι η μάνα τους και στην Ελλάδα θα τα στέλνω μόνο τα καλοκαίρια. Για λίγο. Για να μην είναι ορφανά.

8 Μαρτίου 2007

Wednesday, October 17, 2007

Οι αγαπημένοι σας βιβλιοκριτικοί!

Για να κρατούμε σε εγρήγορση το βιβλιόφιλο κοινό μας, αποφασίσαμε να αναρτήσουμε μια ψηφοφορία για τον καλύτερο κριτικό ελληνικής λογοτεχνίας.

Στον κατάλογό μας επιλέξαμε τους κριτικούς (και όχι αυτούς που παρουσιάζουν βιβλία), γι’ αυτό μην παραξενευτείτε που δεν περιλαμβάνονται κάποια μεγάλα ονόματα της βιβλιαγοράς.

Παραλείψαμε τους κριτικούς της μεταφρασμένης λογοτεχνίας, καθότι το μπλόγκ μας ασχολείται κυρίως με την ελληνική πρωτογενή παραγωγή. Ανάμεσά τους υπάρχουν και ορισμένοι που ασχολούνται αμιγώς με την κριτική της ποίησης.

Ψηφίστε, στην αριστερή στήλη, τον αγαπημένο σας βιβλιοκριτικό:

Αλέξης Ζήρας
Ελένη Γκίκα
Κατερίνα Σχινά
Βαγγέλης Χατζηβασιλείου
Δημοσθένης Κούρτοβικ
Μάρη Θεοδοσοπούλου
Γιώργος Βέης
Βασίλης Καλαμάρας
Λίνα Πανταλέων
Τάκης Θεοδωρόπουλος
Τιτίκα Δημητρούλια
Πέτρος Τατσόπουλος
Χρήστος Αστερίου
Γιώργος Αράγης
Κώστας Κατσουλάρης
Ελισάβετ Κοτζιά
Δημήτρης Ραυτόπουλος
Γιώργος Κορδομενίδης
Σταυρούλα Σκαλίδη
Αναστάσης Βιστωνίτης

Saturday, October 13, 2007

Τα τόπ πέντε βιβλιοφιλικά μπλόγκς στην ψηφοφορία μας!

Οπως σας είχαμε υποσχεθεί η ψηφοφορία για τα δημοφιλέστερα βιλιοφιλικά μπλόγκς έληξε και σάς παρουσιάζουμε σήμερα τα πέντε πρώτα, τα οποία θα παραμείνουν ανηρτημένα μέχρι το τέλος του έτους।

Πρώτο ήρθε το μπλόγκ του Βιβλιοφάγου, ο οποίος παρουσιάζει αραιά αλλά εμπεριστατωμένα κυρίως ελληνικά βιβλία που διαβάζει χωρίς να αναμιγνύει στο μπλόγκ του άλλα είδη τέχνης.
Δεύτερο ήρθε το μπλόγκ της Αλεφ (Ελένης Γκίκα) και του Μόχα। Πρόκειται για ένα ιστολόγιο, όπου η έγκριτη βιβλιοκριτικός Ελένη Γκίκα παρουσιάζει βιβλία (κυρίως μεταφρασμένα) με ένα μοναδικό τρόπο. Τα συνοδευτικά τραγούδια και βιντεοκλιπάκια του Μόχα ντύνουν ακουστικά και οπτικά τα ωραία κείμενα της Αλεφ. Υπάρχει διάλογος και τρομερή ζωντάνια σ’ αυτό το μπλόγκ.

Τρίτο ήρθε το μπλόγκ της Εαρινής Συμφωνίας (Αγγελικής Κώττη) η οποία ασχολείται μόνο με αγαπημένους της -κυρίως - ποιητές δίνοντας έμφαση στο Γιάννη Ρίτσο। Πρόκειται για ένα προσωπικό ημερολόγιο γύρω απο την κλασική ελληνική και ξένη ποίηση.

Το Ποέμα είναι το μπλόγκ του ποιητή και δημοσιογράφου Βασίλη Ρούβαλη, ο οποίος ασχολείται περισσότερο με την κατάθεση προσωπικών εμπειριών παρά με την ανάλυση ή παρουσίαση βιβλίων। Παράλληλα το μπλόγκ του είναι συνδεδεμένο με την ιστοσελίδα της Ποέμα , όπου ο Ρούβαλης και οι συνεργάτες του επιχειρούν αξιόλογες παρουσιάσεις ελληνικής και μεταφρασμένης στα ελληνικά ποίησης.

Πέμπτη στην ψηφοφορία ήρθε η Αννα, η Ερωτευμένη Με Τα Βιβλία। Είναι η πιό αυθεντική βιβλιόφιλη μπλόγκερ, γιατί είναι παθιασμένη με το διάβασμα και δεν έχει καμία επαγγελματική σχέση με τις εκδόσεις.

Και τα πέντε βιβλιόφιλα ιστολόγια- καθένα με την ιδιαιτερότητά του- συνεισφέρουν στην υπόθεση της βιβλιοφιλίας με ένα απροσποίητο και καθαρό τρόπο.

Σύντομα θα αρχίσει μια νέα ψηφοφορία στο μπλόγκ μας, που πιστεύουμε πως θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον για όλους τους βιβλόφιλους μπλόγκερς.

Αναλυτικά η ψηφοφορία έφερε τα κάτωθι αποτελέσματα:

Βιβλιοφάγος 185
Αλεφ Μόχα 142
Εαρινή Συμφωνία 95
Ποέμα –Ρούβαλης 64
Αννα Ερωτευμένη με βιβλία 40


Κατοικίδιο

Saturday, October 6, 2007

Καταδολίευση του Πρόδρομου Μάρκογλου


Απο την εφημερίδα Καθημερινή

Η Καβάλα στις μυλόπετρες της αγοράς Μια κοινωνική τοιχογραφία της πόλης του ’60 την εποχή της κρίσης των καπνών

Του Γιωργου Κορδομενιδη*

Πρόδρομος Χ। Μάρκογλου

Καταδολίευση
εκδ। Κέδρος -σελ.157

Στην περίπτωση του Πρόδρομου Χ. Μάρκογλου (γενν. Καβάλα, 1935) επιβεβαιώνεται η άποψη ότι κάθε συγγραφέας, όσα βιβλία κι αν γράψει στη ζωή του, ουσιαστικά γράφει ένα και μοναδικό βιβλίο. Είτε επιλέγει την αφαιρετική γλώσσα της ποίησης είτε τη σχετική άνεση που παρέχει η πεζογραφία, από την πρώτη του ποιητική συλλογή «Εγκλειστοι» (1962) μέχρι το πρόσφατο μυθιστόρημά του «Καταδολίευση», αναφέρεται, κατά περίπτωση από διαφορετική οπτική, στη στενών οριζόντων ασφυκτική ζωή της ελληνικής επαρχίας πριν από μισό αιώνα, με τα συλλογικά οράματα, τα ατομικά όνειρα, τις διαψεύσεις των κοινωνικών και των προσωπικών προσδοκιών.
Μάλιστα, ο Μάρκογλου κάνει κάτι ακόμη πιο σαφές: τρία χρόνια μετά την έκδοση των «Σπαραγμάτων» (1997, κρατικό βραβείο διηγήματος 1998) αρχίζει να γράφει τη συνέχειά τους, το μυθιστόρημα «Καταδολίευση», που όμως βγήκε μόλις στα τέλη του 2006. Η δράση εκτυλίσσεται στην ίδια σχεδόν περίοδο, αρχές δεκαετίας του 1960, μια μεταιχμιακή εποχή για την πόλη, όταν οι νέες τεχνολογίες στην επεξεργασία του καπνού και –κυρίως– η προσθήκη του φίλτρου στα τσιγάρα αλλά και η στροφή των ξένων καπνοβιομηχανιών προς ποικιλίες που καλλιεργούνταν στην τότε Ανατολική Ευρώπη, προκάλεσαν δεινό πλήγμα στην οικονομική ζωή της Καβάλας και η πρώην εργατούπολη μετατράπηκε ραγδαία σε αστικό πρώτα, διοικητικό - μεταπρατικό κέντρο επειτα, που ωθούσε το εργατικό δυναμικό της στη μετανάστευση.

Η άρχουσα τάξη
Αυτή τη φορά ο συγγραφέας, προκειμένου να μιλήσει για το πώς συντρίβονται οι ζωές των ανθρώπων στις μυλόπετρες των νόμων της αγοράς, του αθέμιτου και αλόγιστου ανταγωνισμού και του αχαλίνωτου πλουτισμού, αλλάζει οπτική γωνία και επιλέγει αφηγηματικούς ήρωες από την άρχουσα τάξη της πόλης και του καιρού εκείνου.
Στο προσκήνιο, ένας δαιμόνιος επιχειρηματίας, πρόεδρος του Συλλόγου Καπνεμπόρων, φανατικός αντικομμουνιστής, που υποδέχεται διαδοχικά τους διευθυντές αγορών μιας αμερικανικής καπνοβιομηχανίας και τους παραλήπτες καπνού μιας σοβιετικής εταιρείας. Στον χρόνο που μεσολαβεί μεταξύ των δύο αυτών συνεργασιών με τους ανθρώπους των τότε «υπερδυνάμεων», μικρές φέτες από τις ζωές προσώπων που ορισμένα τα ξέρουμε ήδη από τα «Σπαράγματα» σκιαγραφούν με αδρές γραμμές το οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο της εποχής. Πρόκειται: για τον άσωτο γιο ενός παλιού καπνέμπορου και την ανύπαντρη αδελφή του στα πρόθυρα της οικονομικής καταστροφής· για τον διευθυντή τοπικού καταστήματος τράπεζας που εκμεταλλεύεται τις δυσκολίες πελατών της τράπεζας με σκοπό να εξυπηρετήσει τοκογλυφικά και άλλα συμφέροντα· έναν μεγαλοδικηγόρο που καταφέρνει να «κρατάει τα μπόσικα» και να προφυλάσσει ποικιλοτρόπως τους πελάτες του, καθώς και τον αριβίστα και φιλόδοξο βοηθό του· μια «ατυχήσασα» τραπεζική υπάλληλο, που έχασε στη θάλασσα τον νεανικό της έρωτα κι αφέθηκε κατόπιν σε ποικίλες εξαρτήσεις και «προστασίες».
Από ιστορία σε ιστορία θίγονται και μια σειρά από άλλα θέματα: η προσφυγιά του ’22, η εξόντωση των Εβραίων της Καβάλας και η τύχη των περιουσιών τους, οι σχέσεις των καπνάδων με τους συνδικαλιστές, τα πλούσια σε τύρφη κοιτάσματα της περιοχής...
Η πολύχρονη θητεία του Μάρκογλου στην ποίηση αλλά και η συγγραφική του ιδιοσυγκρασία του εξασφαλίζουν οικονομημένη αφήγηση, χωρίς αυτονόητες λεπτομέρειες μα με αφαιρετικότητα που κινητοποιεί τη φαντασία του αναγνώστης· κι ακόμη λιτή, χαμηλόφωνη γλώσσα που υποβάλλει αλλά δεν εκμαιεύει το συναίσθημα.
Μια πεζογραφία όπως αυτή του Μάρκογλου, χωρίς άσους κρυμμένους στο μανίκι και ανατροπές, με «σχηματικές» ίσως ταξινομήσεις των ανθρώπων και των συμπεριφορών τους, θα μπορούσε εύκολα όσο και άδικα να χαρακτηριστεί παλιομοδίτικη. Αλλά είναι μια πεζογραφία ατμοσφαιρική, που αναπλάθει πειστικά έναν κόσμο δύσοσμο και παθολογικό πλην υπαρκτό.


* Ο Γιώργος Κορδομενίδης είναι εκδότης-διευθυντής του λογοτεχνικού περιοδικού «Εντευκτήριο»