Η Γοητεία της Διασποράς

Ενα βιβλίο που ακουμπάει σε χαρακτήρες αλλά και σε μνήμες της βαρειάς ιστορικής Αλεξάνδρειας είναι το μυθιστόρημα του Δημήτρη Στεφανάκη με τίτλο ¨Μέρες Αλεξάνδρειας" απο το εκδοτικό οίκο Πατάκη।

Απο την ανάγνωση του εύπεπτου, τρυφερού, περιηγητικού λόγου του συγγραφέα αποδεικνύεται πως ένα βιβλίο μπορεί να είναι ευανάγνωστο για τους κριτικούς και για τους απλούς καθημερινούς αναγώστες।

Επιλέγω τη συνέντευξη του συγγραφέα Δημήτρη Στεφανάκη στη Λώρη Κέζα, επειδή έχει ένα παραιτέρω επεξηγηματικό λόγο για τους βιβλιόφιλους αναγνώστες του μπλόγκ μας।

Απολαύστε την।

Το Κατοικίδιο



ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

Η γοητεία της Διασποράς

Η άνοδος και η πτώση μιας οικογένειας καπνοβιομηχάνων της Αλεξάνδρειας

ΛΩΡΗ ΚΕΖΑ
Με το τέταρτο μυθιστόρημά του, ένα είδος οικογενειακής σάγκα, ο Δημήτρης Στεφανάκης κατορθώνει να συγκινήσει το κοινό αλλά και τους κριτικούς। Γεννημένος το 1961, γνωστός ως μεταφραστής σημαντικών συγγραφέων, ο Δημήτρης Στεφανάκης εξηγεί τα πώς και τα γιατί του νέου βιβλίου του.

- Τι ήταν αυτό που σας προσείλκυσε στον ελληνισμό της Αλεξάνδρειας ώστε να αφιερώσετε εκεί το μυθιστόρημά σας;
«Θα έλεγα ότι το μυθιστόρημά μου είναι αφιερωμένο σε όλους τους λαούς της Διασποράς, των οποίων η αγαστή συνύπαρξη καλλιέργησε το πνεύμα του διεθνισμού στις γοητευτικές μητροπόλεις της Ανατολικής Μεσογείου, με δεσπόζουσα την Αλεξάνδρεια. Η μυθιστορηματική ανάπλαση της πόλης, βέβαια, περνάει αναγκαστικά από το ελληνικό παροικιακό στοιχείο που κυριάρχησε στην αλεξανδρινή σκηνή του πρώτου μισού του εικοστού αιώνα. Είναι συγκινητική η αφοσίωση αυτών των ανθρώπων στη γενέθλια πόλη τους. Κάθε φορά που κοιτάζω Αλεξανδρινό στα μάτια, νομίζω πως, μέσα σε αυτά, καθρεφτίζεται ακόμη ένα κομμάτι από τον ουρανό της Αλεξάνδρειας».
- Θεωρείτε το βιβλίο σας «ιστορικό μυθιστόρημα», δεδομένου ότι παραθέτει πολλά γεγονότα από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο ως την ανάληψη εξουσίας από τον Νάσερ;
«Στη μυθιστορηματική τοιχογραφία όπου επιχείρησα να συνθέσω τα ιστορικά γεγονότα τα οποία παρατίθενται αποτελούν ένα είδος προοπτικής, το φόντο μιας καθημερινότητας που εκτυλίσσεται ανεξάρτητα από την επίσημη ιστορία. Στην ουσία το μυθιστόρημα είναι - και πρέπει να είναι - η περιπέτεια του απλού ανθρώπου, και όχι της κάστας των ημιθέων που μονοπωλούν τη συλλογική μνήμη. Ακόμη και αν κάποιο ιστορικό πρόσωπο εντάσσεται σε μυθιστορηματικό καμβά, υπάγεται πια στη δικαιοσύνη της μυθοπλασίας που αποδεικνύεται αμείλικτη για όλους. Με αυτή την έννοια το μυθιστόρημά μου είναι "ιστορικό", στον βαθμό που είναι και "ερωτικό", "πολιτικό", "αστικό"».
- Ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα των ηθών της εποχής η πραγματοποίηση όλων των ερωτικών ονείρων των ηρώων σας; Εστω και στα κρυφά όλοι απολαμβάνουν αυτό που επιθύμησαν.
Ο Δημήτρης Στεφανάκης
«Δεν υπάρχει μυθιστοριογράφος που να μπορεί να ισχυριστεί πως ανακτά την ιστορική αλήθεια για λογαριασμό των ηρώων του. Και γιατί να το κάνει, άλλωστε; Τα ήθη είναι κοινωνικές συμβάσεις που συνεχώς καταστρατηγούνται. Η ανθρώπινη ψυχή αποδεικνύεται αμετανόητος παραβάτης και ο ανατόμος της πρέπει, είτε το θέλει είτε όχι, να φωτίσει την σκιασμένη πραγματικότητα των παθών. Τα πάθη αυτά είναι, σαν να λέμε, το απόκρυφο ευαγγέλιο κάθε εποχής. Οποιος τα αγνοήσει, εμμένοντας στην επίσημη ηθική, μένει απλώς με την εντύπωση μιας προσυμφωνημένης πραγματικότητας άοσμης και συχνά αδιάφορης».
- Πόσο καλά μπορείτε να περιγράψετε μια πόλη και μια εποχή που δεν έχετε ζήσει;
«Εξαρτάται πόσο πολύ αγαπάς αυτή την πόλη ή την εποχή που περιγράφεις, πόσο σε σαγηνεύει αυτό που αναζητείς. Δεν πρέπει να λησμονούμε πως σε κάθε τόπο διασώζεται, αν μη τι άλλο, η ενέργεια των ανθρώπων που έδρασαν εκεί. Τα απόνερα της ανθρώπινης δραστηριότητας αφήνουν πάντα ένα βαθύ αυλάκι στη θάλασσα του χρόνου. Οι δρόμοι, τα σπίτια, ακόμη και ο αέρας που αναπνέει κανείς, όλα αυτά έχουν τη δική τους μνήμη. Αρκεί να διατρέξεις ξανά τις ίδιες λεωφόρους, τα ίδια σοκάκια, να ψηλαφήσεις τους ίδιους τοίχους, να ρουφήξεις λίγο από τον φορτισμένο αέρα που σε περιβάλλει, και τότε βρίσκεσαι στην καρδιά μιας εποχής που φαίνεται αλλά δεν είναι τόσο μακρινή».
- Ξεχωρίζετε κάποιον από τους χαρακτήρες στο πολυπρόσωπο μυθιστόρημά σας; Φαίνεται να κρατάτε αποστάσεις από όλους.
«Αντίθετα· είμαι από τους συγγραφείς που αγαπούν τους ήρωές τους, ή τουλάχιστον προσπαθούν πάντοτε να τους καταλάβουν. Τους παρέχω κάθε δυνατή αυτονομία, δεν τους καθιστώ απαραιτήτως όργανα των προσωπικών μου προθέσεων, γι' αυτό συχνά δίνω την εντύπωση πως κρατώ αποστάσεις. Στην πραγματικότητα νομίζω πως η παρέμβαση του δημιουργού στη μυθιστορηματική ροή πρέπει να γίνεται με μέτρο, διαφορετικά μπορεί να αποδειχθεί επιβλαβής. Το ίδιο επιβλαβής μπορεί να αποδειχθεί και η μεροληψία υπέρ κάποιων χαρακτήρων, η οποία, εκτός των άλλων, παραβιάζει τη συγγραφική δεοντολογία».
- Είναι η πρώτη φορά που μυθιστόρημά σας μπαίνει στα ευπώλητα; Πώς ερμηνεύετε την επιτυχία σας;
«Η ανταπόκριση του αναγνωστικού κοινού υπήρξε πράγματι συγκινητική, αν σκεφτεί κανείς πως το βιβλίο μου δεν γράφτηκε με τη συνταγή του ευπώλητου. Νομίζω όμως ότι η νεοελληνική λογοτεχνία παρουσιάζει σοβαρό μυθιστορηματικό έλλειμμα, γι' αυτό και κάθε φορά που εμφανίζεται ένα μυθιστόρημα με την κλασική έννοια του όρου εκτιμάται δεόντως από τον έλληνα αναγνώστη».